Περί Θεολογίας των εικόνων

Η βυζαντινή αγιογραφία είναι το παράθυρο προς τον πνευματικό κόσμο, προς τη βασιλεία του θεού. Αποτελεί το αισθητό μέσο ανάμεσα στους πιστούς και το επέκεινα. Λέει χαρακτηριστικά ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: προσκυνώ την εικόνα του χριστού ως σαρκωμένου Θεού, την εικόνα της Δέσποινας όλων των ανθρώπων, της  Θεοτόκου, ως μητέρας του υιού του Θεού, την εικόνα των αγίων ως φίλων του Θεού...που πάλεψαν την αμαρτία ως το σημείο να δώσουν το αίμα τους...Αυτών τα κατορθώματα και τα πάθη απεικονίζω... Και τα τιμώ με σεβασμό και προσκύνηση γιατί η τιμή της εικόνας μεταβαίνει στο πρωτότυπό της, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος και μέσω του εικονιζόμενου στον ίδιο το Θεό. Αυτός πρώτος γέννησε το μονογενή υιό και λόγο του, εικόνα ζωντανή , φυσική, ως απαράλλακτο χαρακτήρα της αϊδιότητός του και δημιούργησε τον άνθρωπο κατ εικόνα και καθ ομοίωσή του.

Η τεχνική και ο χαρακτήρας των εικόνων αποκαλύφθηκε σε φωτισμένους ασκητές, είναι έργο του Αγίου πνεύματος και ανήκει σε όλο τον κόσμο. Η βυζαντινή αγιογραφία είναι η καλύτερη και γι αυτό επικράτησε ανά τους αιώνες. Το μυστικό  της είναι ότι έχει δύο διαστάσεις αντί για τρείς  όπως η δυτική εικονογραφία, ώστε την τρίτη διάσταση να αποτελεί ο άνθρωπος και ο χώρος στον οποίο βρίσκεται η εικόνα.

Η εικόνα παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην εκκλησία έτσι ώστε συγκαταλέγεται στα αντικείμενα της θείας λατρείας. Όποτε ο άνθρωπος κοιτάζει μια εικόνα αυτή έχει τη δύναμη να τον  μεταμορφώνει και να τον αγιάζει. Όπως λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός "χάρις δίδεται ταις θείαις ύλαις δια ταις των εικονιζομένων προσηγορίαις. Δηλαδή παρέχεται χάρη στις θείες ύλες (των εικόνων)χάρη στις πρεσβείες των εικονιζομένων, Και αλλού ο ίδιος άγιος καταμαρτυρεί «τα των αγίων εικονίσματα...πνεύματος Αγίου εισί πεπληρωμένα".